| فضای مجازی اینترنت، میکروسیاست و میکرومقاومت |
| کد مقاله : 1027-CNCC-FULL |
| نویسندگان |
|
میثم قهرمان * استادیار پژوهشی گروه مطالعات تاریخی انقلاب اسلامی (وابسته به مرکز اسناد انقلاب اسلامی) |
| چکیده مقاله |
| در این نوشتار کوشیده‌شده‌است تا نسبت میان قدرت به‌عنوان مهم‌ترین مفهوم علم سیاست و اینترنت به‌مثابه‌ی محبوب‌ترین رسانه‌ی جمعی مورد مطالعه قرارگیرد. به‌بیان‌دقیق‌تر اینترنتْ فضای انتقال اطلاعات بر پایه‌ی ارتباط همگان با ویژگی‌های منحصربه‌فردی است (ابرمتنی، ابرشبکه‌ای، تمرکززدایی از قدرت‌و...)، این ویژگی‌ها ضرورتی ایجاد کرد که از نگاه فوکویی به قدرت برای فهم روابط قدرت درون فضای مجازی اینترنت بهره گیریم. براین‌اساس مهم‌ترین دستاوردهای این پژوهش را می‌توان به‌طورخلاصه به‌شرح زیر بیان کرد: 1) ویژگی‌های «ابرمتنی» و «ابرشبکه‌ای» اینترنت ما را وارد دنیای «ابر-سراسربینی» خاصی می‌کند که نتیجه‌ی منطقی آن شکل‌گیری سوژه‌های چندپاره با هویت‌های متکثر و چندگانه است؛ هویت‌هایی که به دلیل قرارگرفتن در معرض پایگاه‌های داده‌ای مختلف، شکل ویژه‌ای از نظارت بر روی آن‌ها اِعمال می‌شود. 2) میکروسیاست ابر-سراسربینانه‌ی فوق در معرض سیاست‌های کلان (ماکرو) برخی گفتمان‌ها قرار دارد (سیاست‌هایی نظیر فیلترینگ یا محدود‌کردنِ سرعت اینترنت)؛ چنین سیاست‌هایی درصورت توجه صرف به بُعد کلان قدرت با آن‌چه فوکو حکومت‌مندی می‌خواند در تضاد قرارمی‌گیرند. 3) برخی ویژگی‌های اینترنت مانند تمرکززدایی قدرت، امکان دستیابی به هویت مجازی، و غیرانحصاری بودنِ قابلیت تکنولوژیکی اینترنت این امکان را به پادگفتمان‌ها می‌دهد که باوجود سیاست‌های ماکرویی بتوانند به انتشار گزاره‌های گفتمانی خود در این فضا بپردازند. 4) به‌دلیل محوشدنِ بدن و تعاملات جسمانی (که جولانگاه روابط دانش/قدرت می‌باشد و نقش مهمی در سوژه‌منقادسازی افراد ایفا می‌کند) هویت‌های فرهنگی و زبانی سوژه‌ها نمی‌تواند در چارچوب بدن تثبیت شود و به دلیل چنین فقدانی، همواره سوژه‌ها حالت معلقی خواهند داشت که به آن‌ها اجازه‌ی میکرومقاومت بالقوه در برابر هر هویت فرهنگی و زبانی را می‌دهد. |
| کلیدواژه ها |
| فضای مجازی اینترنت، روابط قدرت، میکروسیاست، میکرومقاومت، تمرکززدایی قدرت، هویت مجازی |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |